فناوری اطلاعات

با وجود شباهت به R2D2، ربات محبوب جنگ ستارگان (Star Wars)، این سه سازه هیچ ارتباطی به دنیای خیالی جرج لوکاس یا ربات‌هایی که می‌شناسید، ندارند. این سازه‌ها در رصدخانه پارانال واقع در صحرای آتاکامای شیلی قرار دارند و تلسکوپ‌های کمکی 1.8 متری را جای داده‌اند. تلسکوپ‌های کمکی برای تداخل‌سنجی مورداستفاده قرار می‌گیرند و به کمک ۴ تلسکوپ ۸ متری VLT می‌آیند. جهت تداخل‌سنجی، نور هر تلسکوپ با سیستمی از آینه‌ها در تونل‌های زیرزمینی هدایت می‌شود تا در نقطه کانونی مشترکی به هم برسند.

تداخل‌سنجی، تکنیک خلاقانه‌ای است که در آن، نور گردآوری‌شده از چند تلسکوپ کوچک با هم تداخل داده می‌شود تا تصویر تلسکوپ بسیار بزرگ‌تری که قطر آن با بیشترین فاصله بین تلسکوپ‌های کوچک برابری می‌کند، شبیه‌سازی شود. البته همان‌طور که انتظار دارید، این تکنیک فقط برای اجرام نسبتا پرنور قابل استفاده است، اما تفکیک بسیار بالایی را به ارمغان می‌آورد.

در حال حاضر، ۴ تلسکوپ کمکی (AT) عملیاتی‌اند؛ هرکدام مجهز به انتقال‌دهنده‌ای است که تلسکوپ را در امتداد مسیرهای ازپیش‌تعیین‌شده حرکت می‌دهد و با فراهم آوردن چینش‌های مختلف در ترکیب با تلسکوپ‌های ثابت ۸ متری، تداخل‌سنجی را در ابعاد مختلفی امکان‌پذیر می‌کند، به‌طوری‌که در بهترین حالت تصویری متناظر با تلسکوپ ۲۰۰ متری تهیه می‌شود.

بر فراز این سه تلسکوپ کمکی، ابرهای ماژلانی بزرگ و کوچک را می‌بینید، کهکشان‌های اقماری راه‌شیری که به‌ترتیب ۱۷۰هزار سال‌نوری و ۳۰۰هزار سال‌نوری با ما فاصله دارند. ستارگان شباهنگ و سهیل نیز که به‌ترتیب روشن‌ترین ستارگان شب‌های زمین به شمار می‌روند، در این تصویر دیده می‌ؤوند.

تابش سبزرنگی که بر فراز افق می‌بینید، «هواتاب» نام دارد. جو زمین در طول روز، گرم می‌شود و پس از غروب خورشید و کاهش دما، این انرژی اضافی را به شکل تابش سبزرنگ ضعیفی منتشر می‌کند که هواتاب خوانده می‌شود. با گذشت پاسی از شب، هوا نیز خنک می‌شود و هواتاب، ناپدید می‌شود. صحرای آتاکاما در ارتفاع بیش از ۵۰۰۰ متری از سطح آب‌های آزاد، پشت دیواره رشته‌کوه آند در آمریکای جنوبی (شیلی) واقع شده و یکی از بهترین مناطق رصدی زمین به شمار می‌رود.

اعتبار تصویر و حق چاپ: یوری بلتسکی، رصدخانه کارنگی لاس کامپاناس، پروژه جهان در شب (TWAN). برای مشاهده عکس در ابعاد بزرگ، اینجا را کلیک کنید.

منبع: تصویر روز ناسا

۵۴۵۴